Wat is psychotherapie?

Psychotherapie is een behandelmethode die wordt toegepast bij psychische klachten en problemen. De therapie bestaat uit gesprekken met een deskundige hulpverlener: de psychotherapeut.

Sinds april 1998 is het beroep van psychotherapeut wettelijk geregeld als basisberoep in de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). De Wet BIG heeft tot doel de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen en te bewaken en (potentiële) consumenten van de gezondheidszorg te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. De Wet BIG bevat een aantal algemene voorwaarden met betrekking tot titelbescherming, registratie en tuchtrecht. Om te kunnen worden ingeschreven in het overheidsregister van psychotherapeuten moet worden voldaan aan een aantal voorwaarden. Zo moet men met goed gevolg een opleiding tot psychotherapeut hebben afgerond aan een van overheidswege erkend opleidingsinstituut.

In de gesprekken bespreekt u met de psychotherapeut uw klachten en problemen. De psychotherapeut lost geen problemen voor u op, maar helpt u nare dingen anders te zien, pijnlijke gevoelens te verwerken of moeilijke situaties anders aan te pakken. Het doel van de therapie is uw psychische klachten en problemen op te heffen, of zoveel te verminderen dat u er minder last van hebt.

De problemen waarvoor mensen in psychotherapie gaan zijn heel verschillend. Voorbeelden van psychische problemen zijn: angsten, depressies, verslavingsproblemen, fobieën en dwanghandelingen. Vaak liggen negatieve ervaringen aan de problemen ten grondslag.

Vormen van psychotherapie

Er zijn verschillende vormen van psychotherapie. Veel vormen van psychotherapie bestaan uit gesprekken tussen een cliënt en een psychotherapeut. Bij andere vormen van therapie nemen lichaamsgerichte oefeningen en rollenspelen een belangrijke plaats in. In deze brochure hebben we het vooral over gesprekstherapie. Vaak onderscheidt men vier hoofdvormen van psychotherapie:

Cliëntgerichte psychotherapie

In cliëntgerichte psychotherapie staan de ervaring en de persoonlijke ontwikkeling van de cliënt centraal. Uitgangspunt van de therapie is dat de cliënt leert ervaren wat zijn eigen, unieke gedachten en gevoelens zijn, zodat hij of zij meer in contact komt met zichzelf. Als iemand zijn gevoelens kan ervaren en accepteren, is hij beter in staat om met moeilijke situaties in het leven om te gaan. Daardoor ontstaat ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Deze vorm van psychotherapie is voortgekomen uit het werk van de Amerikaanse psycholoog Carl Rogers en wordt daarom ook wel Rogeriaanse psychotherapie genoemd.

Psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie 

Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn twee vormen van psychotherapie die dezelfde uitgangspunten hanteren. Zij gaan ervan uit dat wij gevormd worden door belangrijke ervaringen met andere mensen, die diepe indruk op ons hebben gemaakt. We zijn boos, bang of onzeker zonder precies te weten waar dergelijke gevoelens vandaan komen. Het doel van de psychotherapie is het bewust maken van verborgen gevoelens en gedachten. Daardoor krijgen we inzicht in de oorsprong van problemen en kunnen we nare ervaringen gaan verwerken.

Gedragstherapie 

In gedragstherapie staat het gedrag van de cliënt centraal. Iedereen doet, denkt en handelt op een bepaalde manier. In de loop van ons leven hebben we veel gedrag aangeleerd. De gedragstherapie gaat ervan uit dat het ook mogelijk is om gedrag weer af te leren. In de therapie wordt gewerkt aan een concreet probleem of aan een bepaalde klacht. Stapsgewijs werkt de cliënt aan een van tevoren geformuleerd doel. In een gedragstherapie kan de cliënt leren om dingen anders aan te pakken, waardoor hij minder last heeft van het probleem dat in de therapie centraal staat. Een gedragstherapeut werkt vaak met oefeningen en opdrachten.

Relatietherapie en gezinstherapie 

Relatietherapie en gezinstherapie zijn twee vormen van psychotherapie die ook wel systeemtherapie worden genoemd. De term systeem duidt op de sociale systemen of netwerken waar iedereen deel van uitmaakt: het gezin, de partnerrelatie, werk en vriendenkring. Kenmerkend voor deze vormen van therapie is dat partners of gezinsleden samen in psychotherapie zijn. In de therapie staan de problemen van de betrokkenen centraal. De psychotherapeut kijkt vooral naar de wisselwerking tussen partners of gezinsleden.

Het is niet mogelijk om strakke scheidslijnen aan te brengen tussen deze therapievormen. De invalshoek is anders, maar er zijn ook overeenkomsten tussen de verschillende vormen van therapie. Ze hebben elkaar in de loop der tijd ook beïnvloed. Andere vormen van psychotherapie zijn ingedeeld naar het aantal deelnemers en/of het type cliënten:

Groepspsychotherapie

Groepspsychotherapie vindt plaats in een groep met anderen. In een groepspsychotherapie gebeuren dingen in het contact met anderen, die vergelijkbaar zijn met het gewone leven buiten de therapie. Tijdens de therapie kun je erachter komen wat anderen bij je oproepen. Dat biedt aanknopingspunten voor de therapie. Er zijn verschillende soorten groepspsychotherapie. De therapie kan georiënteerd zijn op de gedragstherapie, de psychoanalytische psychotherapie of de cliëntgerichte psychotherapie.

Kinder- en jeugdpsychotherapie

Kinder- en jeugdpsychotherapie richt zich op kinderen en jongeren tot ongeveer twintig jaar. Een kinder- of jeugdpsychotherapeut werkt samen met het kind of de jongere aan de problemen, op een manier die is aangepast aan de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind. In een kindertherapie is spelen vaak belangrijker dan praten. Meestal worden de ouders of verzorgers bij de therapie betrokken.

Over bovenstaande vormen van psychotherapie heeft de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP) aparte pagina's op hun website. Op die pagina's vindt u meer uitgebreide informatie over de verschillende vormen van psychotherapie. De genoemde vormen van psychotherapie zijn erkend door de Nederlandse overheid. Dat houdt in dat deze richtingen aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo is er bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de inhoud, werkwijze en effecten van deze vormen van therapie en er zijn vastgestelde opleidingseisen voor de psychotherapeuten van deze richtingen. Er zijn nog meer vormen van therapie, maar deze zijn niet officieel erkend. Als u meer wilt weten over andere vormen van therapie, raden we u aan om u te oriënteren in een bibliotheek of contact op te nemen met de betreffende beroepsvereniging.

Bron: NVP

Print deze tekst